Kom mee naar buiten allemaal
Dan zoeken wij de Wielewaal
En horen wij die muzikant
Dan is zomer in ‘t land!
Duudeljoo klinkt zijn lied
Duudeljoo klinkt zijn lied
Duudeljoo en anders niet
Helaas, wie de wielewaal (Oriolus oriolus) vandaag de dag wil horen zal de randstad moeten verlaten. We kunnen dan – bijvoorbeeld – het beste naar de Flevopolder, Overijssel of het Lauwersmeer gaan. Ze broeden ook in Brabant, al wordt hun roep er tegenwoordig minder gehoord dan in de jaren vijftig. Des te meer echter in genoemde Noordelijker gelegen bosrijke gebieden, waar ze hun wijk hebben genomen. Waarom dat zo is? Dat zijn zo de raadselen der natuur. Wel is bekend dat wielewalen zich bij voorkeur in de bovenste lagen van boomkronen ophouden, en hoge bomen zijn er niet zo veel meer, dank zij onze ongebreidelde expansie- , kap- en ordenings-drang. (zie ook de website voor natuurwaarnemingen).
Een prachtige vogel is -ie wel, de wielewaal: vooral het mannetje. Hij is zo groot als een lijster, met een rode snavel en een opvallend geel-zwart gekleurd verenkleed. Dat van het vrouwtje is eenvoudiger, meer groenbruin getint. Merkwaardig genoeg vormen deze kleurstellingen juist een uitstekende camouflage. Wie omhoog kijkt in de boomkruin ziet slechts een hoop bewegend blad, het groengeel van de vogels valt daarin niet op.
Wielewalen schijnen ook een vorm van mantelzorg te kennen. Jongen van het vorige jaar helpen bij het uitbroeden en voeden van jongen van de nieuwe generatie. Vooral in open gebieden, waar grote afstanden worden afgelegd om voedsel te vinden, komt dit bijzondere gedrag veel voor. De roep van de wielewaal is bekend, al was het maar door bovenstaand liedje. Wie heeft dit nooit gezongen als kind, vooral tijdens boswandelingen? Maar ja, wie maakt er vandaag de dag nog boswandelingen? Voor het merendeel bejaarden. Eigenlijk wel zo rustig. Jongeren ervaren bossen maar al te vaak als saai, worden ze ouder dan gaan ze natuur weer meer (her)waarderen.
Maar terug naar de wielewaal. Hoe klinkt zijn lied nu echt? Eigenlijk is dat heel simpel, één strofe slechts, maar door de volle klank toch indrukwekkend: ‘du-di-di-lio’ of ‘di-wi-dlio’. Klik even op deze pagina vol wielewalengezang. Bij elke van de vier geluidsfragmenten hoor je ook steeds wat gekrijs (‘Shrèèèk!), ook dat is van de wielewaal, waarschijnlijk het vrouwtje, of de jongen. Af en toe kwetteren er enkele andere vogels doorheen, zoals de Winterkoning. De opnamen zijn gemaakt door ene Rommert Cazemier.
Filed under: Flora en fauna | Leave a comment »